Enneagram Hakkında Akla Gelen 9 Soruya 9 Cevap

Burçlar ve Enneagram arasındaki tek ortak özellik, ikisinin de insanı tanımlamayı amaçlamasıdır. Burçlar bu tanımlamayı siz doğduğunuz anda gökyüzünün durumuna göre yaparken, Enneagram ise bunu soy ve öze çekime bağlamaktadır. Ennegram, tek yumurta ikizlerinin mizaç ve kişiliklerinin farklı olmasını kolayca açıklarken, burçların hayatta bu kadar kolayca rastlanan bir durumu açıklayamıyor olmasını düşünebilirsiniz.

Bakın şimdi çok enteresan, sekiz de değil, on da. Çünkü dokuz. Enneagram metodu, tarihi geçmişi ve hikayesi kesin bilinmemekle birlikte uzuuuun bir zamandır bilinmektedir. Sufi geleneğinin içinde filizlenmiş bir düşünce metodudur. 9 rakamı bir sonuçtur, yani öyle olduğu keşfedilmiştir. Sayılar ve insan hayatı arasındaki tek bağlantı değildir, sayılar - hatta harfler- bizi, kimliğimizi, benliğimizi ve kişiliğimizi haritalayan, özümüzle olan bağlantılarına maddi araştırmalarla vakıf olmamızın pek güç göründüğü kodlardır. Özetle; başta dediğimiz gibi, 9 değil 10 da olabilirdi.

Şu hayatta ne çektiysek tanımladığımız şeyleri beğenmediğimizden. Yaz mevsimi sıcak olmalıdır o halde bu yağmurlar neden? Kışın kar yağması lazımken bu havalar da nedir? Tanımlamalar bir şeyi kolay anlamamızı ve ona alışmamızı, hayatımızda bir yer açabilmemizi sağlar; çünkü hayatlarımız genelde belli bir aynılık ve alışkanlık düzeyinde devam eder. Algılarımız böyledir, yabancı olanı anlamak, tanımlamak ve hayatımızda ona bir yer vermek zaman alır, zor iştir. Fakat esasında ‘Var’dır onlar, bu gerçek değişmez.
Peki bütün bunların yukarıdaki soruyla ne ilgisi var? Cevabı siz verebilirsiniz sanırız.

Sınırlasa bu soruyu soramazdınız muhtemelen. Özgür irade tanımı gereği sınırlar dahilinde olan bir şeydir. Aslında felsefe ve din alanlarının tartıştığı bir konudur. Ayrıca tanımlayıcı olmak, doğası gereği sınırlandırıcı bir şeydir ve ‘Özgür İrade’ sınırsızlık anlamına gelmez. Sınırları belli -fakat bilemediğimiz- bir alandaki tercihlerimizdir. Cevabı şu soruyla bitirelim de biraz kafalar karışsın çünkü tadında karışmş bir kafa iyidir: Sınırsız diye bildiğin özgür iradenle en son ne yaptın?

Georgi Gürciyev, bu topraklarda büyümüş bir adam. Kesin olarak bilinmemekle birlikte 1873–77 arasında, o dönemde Rus İmparatorluğu’na bağlı Batı Azerbaycan’ın (günümüzde Ermenistan sınırlarında olan) Gümrü vilayetinde doğmuş ve Kars’ta büyümüştür. Doktorluk ve rahiplik eğitimi almış fakat bu mesleklerden ikisini de yapmamış, gezmiştir. Neden gezmiştir, gezerken neyi aramıştır gibi soruların cevapları için ''Olağanüstü İnsanlarla Karşılaşmalar'' isimli bir kitap yazmıştır; sonradan bu kitabın bir filmi de çekilmiştir. Neyi bulmuştur? sorusunun cevabı ise, Enneagram’dır fakat Gürciyev Enneagram’ın kaşifi değildir; onu asıl kaynaklarından toplayarak ve bugünkü isminin altında birleştirerek modern dünyaya sunan kişidir.

Bu soru meşhur köşe yazarımız Celal Salik tarafından sıkça sorulmuştur. İnsanın ilk merak ettiği şey ‘Kim olduğu’dur. Gerçekten de ‘Bir insanın gerçekten kendisi olabilmesi mümkün müdür?’ Bu soru ömür boyu devam eder. Hiç aklınıza gelmemiş de olabilir fakat bu satırları okuduğunuz anda artık asla unutamayacağınız bir sorunuz oldu demektir. Öncelikle hayırlı olsun. Çünkü soru soran bir zihinde iş vardır.

Enneagram’ın bu soruya bir cevabı vardır: Kim olduğumuz ve hayatta nerede durduğumuzla ilgili bir cevap. Ne var ki bunu yalnızca kendimize bakarak anlamamız mümkün değildir: ‘Diğerleri’ olmadan kendimiz olamayız. Enneagram hem kendimizi hem de diğerlerini aynı anda hesaba katan bir davranış modelidir. Zira başka türlüsü mümkün değildir. Bunu kısa bir sorgulamadan sonra kolayca anlayabilirsiniz. Böylece eş adayınızı, eşinizi, çocuğunuzu, iş arkadaşlarınızı kısacası hayatınıza giren tüm ‘diğerlerini’; onların neyi neden yaptıklarını anlamanız mümkün olur. ‘Anlamak affetmektir’ zaten, öyle değil mi?

Tüm hikayeler karaktere ve kahramanlara ihtiyaç duyar. Onlar yoksa, olayların seyrine kendimizi veremeyiz ve hikayeler eksik kalır. Bir karakteri oluşturmanın en kolay yolu ise onu tanımaktır şüphesiz. Bir örnek verelim: Nuri Bilge Ceylan’ın Bir Zamanlar Anadolu’da filmindeki Doktor karakteri, oyuncu Ercan Kesal’ın gerçekten doktor olması ve hikayedeki gibi bir kasaba hekimliği dönemini yaşamış olması nedeniyle bu kadar iyi yazılmıştır. Peki böyle olmadığı bir durumda hikayemizdeki karakterleri nasıl detaylandırırız? O kişi gerçekten yaşamış mıdır? Yoksa sadece hayalimizde nefes alıp veren biri midir? Cevap ikisinin karışımıdır. Enneagram biliyorsanız ve senaryo yazıyorsanız, hayalleriniz yeni katmanlar kazanır. Zenginleşir. Çünkü elinizde insan karakterlerine ait bir hazine vardır. Yazdığı karakterlerin inandırıcı, gerçekçi olması için gizli bir hile yapabilen bir senarist düşünün. Pixar animasyonlarındaki karakterlerle nasıl bu kadar kolay özdeşleştiğinizi anladınız muhtemelen.

Enneagram'ı duyduğunuzda muhtemelen aklınıza gelecek ilk soru, 9 kişilik tipinden hangisinde olduğunuzdur. Bunu öğrendikten sonraki soru ise, 'Peki ben değişemez miyim?' şeklinde gelir. Bu uzun bir hikayedir, bizi takip etmenizde fayda var deyip şimdilik bitiriyoruz.